Bệnh mãn tính không lây

Gánh nặng của bệnh mãn tính không lây gây ra cho nền y tế Việt Nam ngày càng lớn: hiện nay cứ 4 người đi khám thì có 3 người nằm trong nhóm bệnh này. Chúng là thủ phạm của 3/4 ca tử vong ở nước ta.

Bệnh mãn tính không lây là gì ?

Các bệnh mãn tính không lây là bệnh không truyền nhiễm từ người sang người, không do vi khuẩn, vi rút…gây nên. Chúng diễn ra trong thời gian dài, tiến triển thường chậm và hay tát phát trở lại. Ban đầu bệnh không gây ra triệu chứng rõ rệt nhưng khi phát bệnh thường gây ra những hậu quả nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim, đột quỵ não…

Không có vắc-xin cho bệnh mãn tính và bệnh cũng không thể tự biến mất. Đặc biệt, không phải cứ dùng thuốc là hết bệnh, mà phải dùng dinh dưỡng, lối sống chuẩn hàng ngày để kiểm soát và đẩy lùi bệnh tật.

Bệnh mãn tính thường gặp ở những người trung tuổi, cao tuổi, phụ nữ sau mãn kinh, người béo phì và người hay sử dụng rượu, bia, thuốc lá. Tuy nhiên những năm gần đây tỉ lệ những người trẻ tuổi mắc phải bệnh mạn tính cũng đang gia tăng khá nhanh.

Danh sách các bệnh mãn tính

1. Bệnh viêm đường hô hấp mạn tính: Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, viêm phế quản mạn, hen,…
2. Bệnh nội tiết: Béo phì, mỡ máu cao, gan nhiễm mỡ, đái tháo đường,…
3. Bệnh tim mạch: Tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, suy tim, bệnh tim thiếu máu cục bộ, bệnh mạch máu não…
4. Bệnh lý tâm thần kinh: sa sút trí tuệ, trầm cảm,…
5. Bệnh tự miễn: lupus ban đỏ, xơ cứng bì, vẩy nến,…
6. Bệnh xương khớp mạn tính: viêm khớp dạng thấp, viêm xương khớp, thoái hóa khớp, loãng xương,…
7. Suy thận mạn
8. Viêm gan mạn
9. Ung thư

Các bệnh mãn tính thường gặp

Bốn loại chính của bệnh mãn tính không lây là bệnh tim mạch, ung thư, các bệnh về đường hô hấp mãn tính và tiểu đường.

Thống kê của Viện Dinh dưỡng năm 2014 cho thấy hơn 29% người Việt trưởng thành bị rối loạn mỡ máu (rối loạn lipid máu), trong đó tỷ lệ này ở dân thành thị lên tới 44,3%. Rối loạn mỡ máu diễn tiến âm thầm, không có triệu chứng cảnh báo rõ ràng nhưng lại làm tăng nguy cơ xuất hiện các bệnh lý tim mạch nguy hiểm như tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim cấp, biến cố mạch vành.

Bên cạnh đó, kết quả thống kê gần đây nhất (2016) của Hội Tim mạch học Việt Nam cho thấy bệnh tăng huyết áp tại Việt Nam đang gia tăng một cách báo động với tỷ lệ người trưởng thành mắc bệnh lên đến gần 50%. Đây là một kết quả bất ngờ, sửng sốt ngay cả đối với những chuyên gia y tế, sức khỏe vì tỷ lệ bệnh nhân tăng huyết áp rất cao chỉ trong vòng 8 năm. Một nghiên cứu năm 2008 tại 8 tỉnh thành cho thấy, tỷ lệ người trên 25 tuổi mắc tăng huyết áp là khoảng 25%; nghĩa là cứ 4 người lớn thì có một người bị tăng huyết áp. Tuy nhiên, kết quả điều tra năm 2015 cũng tại 8 tỉnh thành trên, tỷ lệ này đã tăng lên hơn 47%.

Một con số khác cũng rất đáng báo động, khảo sát của các chuyên gia dinh dưỡng ở 2 trường mầm non TP HCM cho thấy có đến 47% học sinh nội thành và 20% bé ngoại thành bị thừa cân béo phì. So 10 năm trước, tỷ lệ này đã tăng 11 lần.

Đánh giá sức khỏe để có chương trình tư vấn phòng tránh, kiểm soát bệnh mãn tính

Nguyên nhân các bệnh mãn tính không lây

Các nguyên nhân dẫn đến các bệnh mãn tính không lây với số lượng lớn ở Việt Nam :

• Thay đổi về phương thức làm việc và lối sinh hoạt: từ chỗ lao động cơ bắp, chân tay chuyển sang lao động trí óc trong phòng, sử dụng máy vi tính, ít vận động. Bên cạnh đó, lối sống sinh hoạt trong nhà với đầy đủ các thiết bị, tiện nghi, ít hoạt động cũng tạo cho con người lười vận động thể lực, gây ra tăng cân, béo phì.

• Thay đổi về môi trường: biến đối khí hậu và ô nhiễm môi trường, làm gia tăng các gốc tự do có hại cho cơ thể.

• Thay đổi về phương thức tiêu dùng thực phẩm : chuyển từ thực phẩm tự nhiên sang thực phẩm công nghiệp, thực phẩm chế biến, bảo quản. Kết quả là khẩu phần ăn hàng ngày bị thiếu hụt các vi chất như vitamin, chất khoáng, hoạt chất sinh học, các chất chống oxy hóa, các chất xơ. Ngoài ra, việc sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và chất bảo quản góp phần đưa đến cho người tiêu dùng các sản phẩm độc hại.

Các nguyên nhân trên dẫn đến sự rối loại cấu trúc, chức năng của các tế bào, cơ quan, rối loạn cân bằng nội môi, và giảm khả năng thích nghi của cơ thể. Từ đó, gây nên các bệnh mãn tính không lây và làm số người mắc gia tăng mạnh mẽ và lứa tuổi mắc bệnh cũng ngày càng trẻ hoá.

Cùng tìm hiểu những công bố sức khỏe của bữa ăn cân bằng VSanté giúp phòng tránh bệnh mãn tính.

---